Ana səhifə / DİM üzrə milli səviyyədə irəliləyişin monitorinq və qiymətləndirilməsi
load more load more

DİM üzrə milli səviyyədə irəliləyişin monitorinq və qiymətləndirilməsi

Məqsəd 17 . Dayanıqlı inkişaf naminə qlobal əməkdaşlığı canlandırmaq və gücləndirmək.
17.1.1 Dövlət büdcəsi gəlirlərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi, faizlə[1]

image-1711-dovlet-budcesi-gelirlerinin-udm-de-xususi-chekisi-faizle[1]

2022-ci ildə dövlət büdcəsi gəlirlərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi 2010-cu ilə nisbətən 4 faiz bəndi azalmış, 2021-ci ilə nisbətən isə 5,4 faiz bəndi azalmış və 22,9 faiz olmuşdur.

Dövlət büdcəsinin icra olunmuş gəlirləri 2010-cu illə müqayisədə 2,7 dəfə artaraq    2022-ci ildə 30679,6 milyon manat təşkil etmişdir. Bu gəlirlərin 68,0 faizini (20856,6 milyon manat) vergi daxilolmaları, 32,0 faizini (9823,0 milyon manat) isə sair daxilolmalar təşkil etmişdir.


 

[1]  Göstərici BMT-nin DİM üzrə qlobal göstəricilər sistemində “17.1.1 Ümumi dövlət gəlirlərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi, mənbələr üzrə bölgüdə” kimi müəyyən edilmişdir.  

17.1.2 Dövlət büdcəsinin gəlirlərində vergilərin xüsusi çəkisi, faizlə[1]

image-1712-dovlet-budcesinin-gelirlerinde-vergilerin-xususi-chekisi-faizle[1]
2010-2019-cu illər ərzində dövlət büdcəsinin gəlirlərində vergilərin xüsusi çəkisi 2,0 faiz bəndi artaraq 46,2 faizdən 48,2 faizədək yüksəlmişdir. 
Bununla yanaşı, dövlət büdcəsinə vergi daxilolmalarının həcmi 2010-cu ildəki 5266,8 milyon manatdan 2019-cu ildə 11755,0 milyon manatadək yüksəlmişdir. Ötən il dövlət büdcəsinə vergi daxilolmalarının həcmi fiziki şəxslərin gəlir vergisi üzrə 952,1 milyon manat və ya 3,9 faiz, hüquqi şəxslərin mənfəət (gəlir) vergisi üzrə 2546,0 milyon manat və ya 10,4 faiz, torpaq vergisi üzrə 50,0 milyon manat və ya 0,2 faiz, əmlak vergisi üzrə 212,6 milyon manat və ya 0,9 faiz, əlavə dəyər vergisi üzrə 5185,1 milyon manat və ya 21,3 faiz, aksiz vergisi üzrə 854,7 milyon manat və ya 3,5 faiz, mədən vergisi üzrə 133,8 milyon manat və ya 0,5 faiz, xarici iqtisadi fəaliyyətlə bağlı vergilər üzrə 1343,2 milyon manat və ya 5,5 faiz, sadələşdirilmiş vergilər üzrə 358,6 milyon manat və ya 1,5 faiz, yol vergisi üzrə isə 118,9 milyon manat və ya 0,5 faiz təşkil etmişdir.


[1] Göstərici BMT-nin DİM üzrə qlobal göstəricilər sistemində “17.1.2 Milli büdcənin maliyyələşməsində daxili vergilərin xüsusi çəkisi” kimi müəyyən edilmişdir.
17.11.1 Azərbaycanın ixracının dünya ixracatında xüsusi çəkisi, faizlə[1]

image-17111-azerbaycanin-ixracinin-dunya-ixracatinda-xususi-chekisi-faizle[1]
2010-cu illə müqayisədə 2019-cu ildə Azərbaycanın ixracının dünya ixracatında xüsusi çəkisi 0,04 faiz bəndi azalaraq 0,14 faizdən 0,10 faizədək enmişdir. 
2019-cu ildə dünyanın 122-ə yaxın ölkəsi üzrə həyata keçirilən ixracın həcmi 2018-ci illə müqayisədə 146512,2 min ABŞ dolları çox, yəni 19635580,4 min ABŞ dolları təşkil etmişdir[2]. İxrac olunan əmtəələrin strukturunda mineral məhsullar 90,9 faiz, bitki  ənşəli məhsullar 3,2 faiz, azqiymətli metallar və onlardan hazırlanan məmulatlar 1,2 faiz, qiymətli daşlar və metallar, onlardan hazırlanan məmulatlar 0,9 faiz, plastik kütlələr, kauçuk, rezin və onlardan hazırlanan məmulatlar 0,9 faiz təşkil etmiş, qalan 2,9 faiz isə digər əmtəələrin payına düşmüşdür
İxracın coğrafi quruluşunda Avropanın payı 60,2 faiz, Asiyanın payı 38,3 faiz, Amerikanın payı 0,9 faiz, Afrikanın payı 0,4 faiz, Okeaniya ölkələrinin payı isə 0,2 faiz olmuşdur.

[1] BMT-nin qlobal göstəricilər sistemində bu göstərici “17.11.1 İnkişaf etməkdə olan ölkələrin və ən az inkişaf etmiş ölkələrin dünya ixracatında xüsusi çəkisi” kimi müəyyən edilmişdir. Nəşrdə qlobal göstəricinin inkişaf etməkdə olan ölkələr hissəsinə uyğun olaraq rəsmi statistika məlumatları əsasında Azərbaycanın ixracının dünya ixracatındakı xüsusi çəkisi verilmişdir.

[2]Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatı


17.19.2._b Doğum hallarının 100 faizinin, ölüm hallarının isə 80 faizinin qeydiyyata alınmasına nail olma vəziyyəti, faizlə

image-17192_b-dogum-hallarinin-100-faizinin-olum-hallarinin-ise-80-faizinin-qeydiyyata-alinmasina-nail-olm
Son iki ildə həm doğum hallarının, həm də ölüm hallarının 100 faizi qeydiyyata alınması təmin olunmuşdur. 
Ötən il ərzində doğulanların sayı 141179, ölənlərin sayı isə 55916 nəfər olmuşdur. Bunlardan doğulanların 68665 nəfəri və ya 48,6 faizi şəhər yerlərində, 72514 nəfəri və ya 51,4 faizi kənd yerlərində qeydə alınmışdır. Ölənlərin isə 30517 nəfəri və ya 54,6 faizi şəhər yerlərində, 25399 nəfəri və ya 45,4 faizi kənd yerlərində qeydə alınmışdır. Doğulanların 75160 nəfəri və ya 53,2 faizi kişilər, 66019 nəfəri və ya 46,8 faizi qadınlar olmuşdur. Ölənlərə gəldikdə isə, onların 29926 nəfəri və ya 53,5 faizi kişi, 25990 nəfəri və ya 46,5 faizi qadınlar olmuşdur.
17.3.2 Pul köçürmələrinin həcminin (ABŞ dolları ilə) ÜDM-də xüsusi çəkisi, faizlə

image-1732-pul-kochurmelerinin-hecminin-abs-dollari-ile--udm-de-xususi-chekisi-faizle
2010-cu illə müqayisədə pul köçürmələrinin həcminin ÜDM-də xüsusi çəkisi 2019-cu ildə 0,6 faiz bəndi azalaraq 2,5 faizdən 1,9 faizədək enmişdir.
17.4.1 Borca xidmətlə bağlı xərclərin mal və xidmətlərin ixracında xüsusi çəkisi, faizlə

image-1741-borca-xidmetle-bagli-xerclerin-mal-ve-xidmetlerin-ixracinda-xususi-chekisi-faizle
2010-cu illə müqayisədə 2019-cu ildə borca xidmətlə bağlı xərclərin mal və xidmətlərin ixracında xüsusi çəkisi 3,4 faiz bəndi artaraq 0,4 faizdən 3,8 faizədək yüksəlmişdir. Ümumilikdə isə göstərici 2010-2019-cu illərdə dəyişkən trendə malik olmuşdur.
17.6.1 Əhalinin hər 100 nəfərinə düşən sabit genişzolaqlı internet abunəçilərinin sayı

image-1761-ehalinin-her-100-neferine-dusen-sabit-geniszolaqli-internet-abunechilerinin-sayi
   2010-cu ilə nisbətən 2019-cu ildə əhalinin hər 100 nəfərinə düşən sabit genişzolaqlı internet abunəçilərinin sayı 8,2 artaraq 8,8-dək yüksəlmişdir. Dinamikaya əsasən demək olar ki, ölkədə sabit genişzolaqlı internet abunəçilərinin sayı artmaqda davam edir. Belə ki, baxılan dövr ərzində sabit genişzolaqlı internet abunəçilərinin sayı 16 dəfə artaraq 2019-cu ildə 871926 nəfər təşkil etmişdir.
17.8.1 İnternetdən istifadə edən əhalinin xüsusi çəkisi, faizlə

image-1781-internetden-istifade-eden-ehalinin-xususi-chekisi-faizle
2010-cu ilə nisbətən 2019-cu ildə internetdən istifadə edən əhalinin xüsusi çəkisi 35,1 faiz bəndi artaraq 46,0 faizdən 81,1 faizədək yüksəlmişdir.
2019-cu ildə internetdən istifadə edən əhalinin sayı 52,2 faizi kişilər, 47,8 faizi qadınlar olmaqla ümumilikdə 8112,8 min nəfər təşkil etmişdir. Göstəricinin ən yuxarı həddi Bakı şəhərində - 91,7 faiz, ən aşağı həddi isə Yuxarı-Qarabağ iqtisadi rayonunda - 74,8 faiz qeydə alınmışdır. 2019-cu ildə göstərici şəhər yerlərində 85,9 faiz, kənd yerlərində isə 74,6 faiz təşkil etmişdir. 
2019-cu ildə istifadəçilərin 69,8 faizi yaşadığı evlərdə (mənzillərdə), 2,7 faizi internet klublarda, 17,3 faizi iş yerlərində, 7,1 faizi təhsil müəssisələrində, 0,6 faizi kitabxanalarda, 2,5 faizi isə digər yerlərdə internet şəbəkəsinə qoşulmuşdur. Orta hesabla hər gün internetdən istifadə edənlərin internet istifadəçilərinin ümumi sayında xüsusi çəkisi 82,0 faiz təşkil edir. 
Hazırda internet istifadəçilərinin 39,9 faizi 24 yaşadək olan gənclər, 25,8 faizi 25-35 yaş qrupunda olan, 34,2 faizi isə 36-64 yaş qrupunda olan şəxslərdir. Yaşı 64-dən yuxarı olan istifadəçilərin xüsusi çəkisi isə 0,1 faiz təşkil edir.
17.9.1 İnkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə və texniki yardımın dollarla ümumi həcmi (o cümlədən Şimal- Cənub, Cənub-Cənub və üçtərəfli əməkdaşlıq çərçivəsində həyata keçirilən), ABŞ dolları ilə

image-1791-inkisaf-etmekde-olan-olkelere-maliyye-ve-texniki--yardimin-dollarla-umumi-hecmi-o-cumleden-sima
Azərbaycan Respublikasının Beynəlxalq İnkişafa Yardım Agentliyinin məlumatına əsasən, Azərbaycan Respublikası tərəfindən Şimal-Cənub (o cümlədən Qərb ölkələrinə), Cənub-Cənub və üçtərəfli əməkdaşlıq çərçivəsində göstərilmiş yardımların dollarla olan ümumi həcmi 2019-cu ildə 2015-ci illə müqayisədə 70,4 faiz artaraq 3410747 ABŞ dollarından 5813408 ABŞ dollarınadək yüksəlmişdir.